EMEKLİ MİSİN?

EMEKLİ MİSİN?

Onlar şanslı, emekli olmuşlar. Kadınlar 20 yıl,erkekler 25 yıllık süresini doldurmuş ve bu süre içinde emekli olmak için gerekli prim günü kadar çalışacak iş bulmuşlar. Çalıştıkları dönemde yazlık, kışlık ev almış, geriye kalan birikimlerini altın, döviz alarak bankaya vadeli olarak yatırmışlar. Paralarına para katmışlar. Bu arada çocuklarını okutmuş iş güç sahibi yapmışlar. Evet, emekliler için aynen böyle düşünülüyor sanırım. Ve de emeklilik bir lütuf olarak görülüyor. Oysa yıllarca kendilerinden kesilen

paralarını alıyor işçi ve emekçiler.

Enflasyon ENAG'a göre 2022 yılındaki artışı %137.55 olarak gerçekleşti. TÜİK'e göre yıllık bazda yüzde 64,27 oldu. Ama emekli ücretlerine %30 artış geldi.

2023 yılında en düşük emekli maaşı şöyle oldu.

SSK 2000 sonrası emekli olan işçilerin maaşı 3.500 TL'den 5.500 TL'ye; SSK 2000 öncesi emekli olan işçilerin maaşı 4.867 TL'den 6.327 TL'ye; Memur emeklilerinin en düşük maaşı 6.078 TL'den 7.901 TL'ye; Bağ-Kur tarım ödeyenlerin maaşı 3.500 TL'den 5.500 TL'ye; Bağ-Kur esnaf ödeyenlerin maaşı 4.196 TL'den 5.500 TL'ye çıktı.

Emeklilik maaşı hesaplaması 2000 öncesi, 2000-2008 arası ve 2008 sonra şeklinde 3 dönemde hesaplama ağırlığı değişen “güncelleme katsayısı” ile hesaplanır. Özellikle 4A ve 4B çalışanlarda SGK prim ödeme tarihlerine bağlı olarak aylık bağlanma oranının (ABO) ve alt sınır taban maaş oranın değişmesi nedeniyle emekli maaşları da değişmektedir. Ekim 2008 yılından sonra ödenen primlerde bunun etkisi daha fazladır. Yani ücreti aşağı çekmektedir. (Aylık bağlanma oranına göre en düşük emekli maaşı 5.500 TL’nin altında olması gerekiyordu. Hazine yardımı ile en düşük emekli ücreti yıllardır yukarı çekilmektedir.)

Bu rakamlara en düşük rakamlar diyoruz ama şu sıralar en çok ne konuşuluyor? Asgari ücret ortalama işçi ücreti oldu. Buradan yola çıkarak emekli ücretlerinde de bir ortalama ücret oluşmuş olduğunu söyleyebiliriz. Bu ortalama işçiler için asgari ücretin 3.006 TL altındadır. Bu ortalama memurlar için ise asgari ücretin 605 TL altındadır.

5500 TL emekli maaşı alanlar yada alacak olanlar kim? Asgari ücretliler. Türkiye’de asgari ücretle çalışan işçi sayısı bugüne kadar kayıtlı işçi sayısının yarısı kadardı. Diğerlerinin de çok büyük oranı asgari ücretin 50-100 TL üzerinde alıyor, onlarda asgari ücretli sayılmıyor. Bu şu demektir. Her emekli olan işçiden biri 5.500 TL maaş alacak. Ki aslında bu oran %70-80'dir.

Memurlarında çok büyük oranı asgari ücret düzeyinde ücretle emekli oluyordu. Şimdilerde asgari ücretin altında emekli olacaklar gibi gözüküyor.

İşsizlik ve ucuz işgücü artıyor.

İşçiler genel olarak emekliliği geldiği gün emekli oluyor. Memurlar emeklilik hakkını kazanmış olsa da emekli olmak istemiyor. Emeklilikler düşük emeklilik ücretleri aldığı için işlerine devam etmek istiyor ya da yeniden farklı işe yada iş arayışına giriyor. Bu anlamda her emeklilik aslında yeni bir işsizlik anlamına geliyor. Ki onlar emekli oldukları için işsizlik rakamlarında da gözükmüyorlar. Gizli işsizlik artmış oluyor. Beraberinde ucuz işgücünü getiriyor.

Yani sonuçta işçi memur emeklilikte aynı yokluk, yoksullukta buluşuyorlar.

Ne yapmak gerekiyor? Çalışırken mutlaka ama mutlaka örgütlü mücadele içinde olmak gerekiyor. Emekli maaşlarının düşük olması örgütsüzlüğümüzün sonucudur.

14 milyon emekli var.

Madem emekliyiz, madem bu kadar da çokuz, önümüze bir hedef, amaç koymak gerekiyor.

Emekli olunca tarafsız kalınmaz. Emekli olunca mücadele bitmez. Yada mücadelenin emekliliği olmaz. Emekliler bir işyerinde çalışmadığı için üretimde yada hizmette yer almıyorlar. İşyeri bazlı bir örgütlenme söz konusu olmaz. Şartel inmez, iş durmaz. Doğrudur

Bu nedenle emekli, işçi, memur birlikte bir mücadele vermesi gerekiyor. Çünkü emekli ücretlerinin düşük olması sadece emekli olanları etkilemez. Tüm çalışanlarında sorunudur.

Soralım bir kez daha. Ne yapmak gerekiyor? Tek bir işyerinde toplu iş sözleşmesi yapacak gibi emekli maaşları belirlenirken emekli, iradesini ortaya koyabileceği, ücret belirlemede ortak karar alma hakkı için mücadele vermesi gerekiyor.

Emekli maaşlarının düşük olmasında en çok etkisi olan emekli ücretlerinin hesaplanmasında ki aylık bağlanma oranının dönem ayrımını ortadan kaldırılması ve oranın yükseltilmesi için mücadele vermek gerekiyor. Emekli maaşlarını düşük olmasının temel nedenlerinden bir budur. Ve işçilerin aldığı ücretler üzerinde sigorta primlerinin yatması için mücadele gerekiyor. Emekli ücretlerinin artışı için işçi ve memurlarla birlikte örgütleme mücadelesi vermek gerekiyor. Emeklilikte Yaşa Takılma (EYT) mücadelesinde bu pratikte yaşandı. Yani örgütlenme, mücadele gerekiyor. İşte bu örgütlülük bu mücadele işi de durdurur, şarteli de indirir. Tüketimden gelen gücüde, üretimden gelen gücü de harekete geçirir. Bunun içinde sendikalara çok iş düşüyor.