NEDEN ve NASIL Emekli Maaşları Asgari Ücretin Altında Kaldı? Solun Rolü...

NEDEN ve NASIL Emekli Maaşları Asgari Ücretin Altında Kaldı? Solun Rolü...

Asgari ücret düşük ama emekli ücretleri ondanda düşük...

Yazalım...

1.TÜFE'ye Endeksli Zam Sistemi

Emeklilere yapılan zamlar genellikle TÜFE oranına göre yapılıyor.

Ancak bu oran gerçek enflasyonu yansıtmıyor; hayat pahalılığı karşısında yetersiz kalıyor.

Öte yandan asgari ücret siyasi ve toplumsal baskılarla görece daha yüksek oranda artırılıyor.

Sonuç: Asgari ücret artarken, emekli maaşı geride kalıyor. Aslında ikiside yaşam standartlarının çok çok gerisinde. İkisi arasında karşılatırmak için 'artaken' kelimesini kullandım.

2.Aylık Bağlama Oranının (ABO) Düşürülmesi

2008’de yapılan sosyal güvenlik reformu adı altında emekli maaşının hesaplama sistemi değiştirildi.

Önceden yüksek olan aylık bağlama oranı düşürüldü, maaşlar ciddi biçimde azaldı.

Emekli, ne kadar uzun çalışırsa çalışsın, aldığı maaş düştü.

3. Düşük Prim Bildirimi – Kayıt Dışı ve Asgari Ücretten Gösterme

İşverenler, işçilerin maaşını genellikle asgari ücretten gösterir.

Bu da SGK'ya daha az prim yatırılması demek.

Emekli maaşı da prim matrahına göre hesaplandığı için düşük prim düşük maaş oldu.

 Peki, Bütün Bunlarda İşçilerin Örgütsüzlüğünün Payı Var mı?

Kesinlikle evet.

İşçilerin örgütsüzlüğü siyasal iktidar ve işverenler için bulunmaz nimettir.

1. İşverenler için örgütlü işçi, aha Yüksek Ücret, Daha Yüksek Prim demektir...

Sendikalı işçilerin maaşları daha yüksektir.

Bu da SGK’ya bildirilen primlerin yüksek olması anlamına gelir. En azında primleri işçilerin aldığı ücret üzerinde yatar.

Yüksek prim, emekli maaşını da yükseltir.

Ancak Türkiye’de işçilerin büyük kısmı örgütsüz ve ücretler yüksek olsada yine büyük çoğunluğu asgari ücretten gösteriliyor. Bu duruma izin veren en başta işçilerin örgütsüzlüğüdür. 

 Sonuç: Düşük maaş, düşük prim, düşük emekli aylığı...

Burada çıkan başka bir sonuç ise örgütlü mücadeleden başka bir yolun olmadığıdır.

Sola bakalım...

1. Solun Tarihsel Katkısı: Sosyal Güvenlik Bir Mücadele Kazanımıdır

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi (SSK, Bağ-Kur, Emekli Sandığı) gibi kurumların kurulmasında ve emeklilik hakkının bir kazanıma dönüşmesinde solun doğrudan etkisi vardır.

Özellikle 1960’lar-70’lerde DİSK gibi sendikaların öncülüğünde:

İkramiye hakkı

Kıdem tazminatı

Erken emeklilik

İnsanca yaşam hakkı gibi talepler kitlesel biçimde savunuldu.

Emeklilik, işçilerin örgütlü mücadelesi sayesinde sosyal hak hâline gelmiştir.

 2. Günümüzde Solun Etkisizliği: Dağınık, toplumsallaşamayan, güçsüz görünümü vardır.

Bugün, emekli maaşları düşerken, sol-sosyalist çevrelerin mücadelesi vardır ama yeterli toplumsal tepkiyi örgütleyememektedir.

Nedenleri:

Dağınıklık: Onlarca parti, grup, ortak mücadele hattı kuramıyor. Doğru hattı savunanların doğruları arada kaybolup gidebiliyor. 

Toplumdan kopukluk: Halkın gündemiyle bütünleşmekte zorlanıyorlar.

Sendikal zayıflık: Sendikalar da büyük ölçüde bürokratikleşmiş durumda; sol buna güçlü bir alternatif üretemiyor.

Sonuç: Sol, doğru haklı bir şey söylese de bunu toplumun geniş kesimlerine ulaştıramıyor.

3. Emekli Hareketlerinde Zayıf Temsil

Emekliler, sayısal olarak büyük bir potansiyele sahip.

Ancak ne sendikalar ne sol partiler bu alanda güçlü ve sürekli örgütlenme sağlayamadı.

CHP gibi ana muhalefet partisi emeklilik sorununu zaman zaman dillendiriyor ama sistemsel değişim önerisi getirmiyor.

 Sol-sosyalist yapılar ise genelde bildirilerle yetiniyor, sokakta yeterli gücü gösteremiyor.

4. Sol Ne Yapabilirdi? / Ne Yapabilir?

Yapılamayanlar... Yapılabilecekler...

Emekli örgütlenmeleri yeterince büyütülemiyor. Emekli dernekleri ve sendikalarla aktif saha çalışması yapılamıyor.

İşçilerle emekliler arasındaki bağ kurulamıyor. “Bugünün işçisi, yarının emeklisidir” vurgusu anlatılamıyor. 

Emeklilik hakkı sınıfsal mücadeleye bağlanamıyor. 

Maaşlar, haklar sınıf siyasetiyle ele alınamıyor.

Ekonomik gerçeklikten uzak tartışmalar yerine, halkın yaşadığı somut sorunlar merkeze koyulamıyor. 

Yapılamayanları sıralarken yapılabilcekler ortaya çıkmış oldu.

 Sonuç:

 Sol-sosyalist hareketler, geçmişte emeklilik sisteminin kurulmasında etkili oldu, ama bugün onu korumakta yeterince etkili olamıyor.

Bunun nedeni:

Örgütsüzlük,

Toplumsal bağların zayıflığı,

Dağınıklık,

Ancak bu tablo değiştirilebilir. Çünkü:

Emeklilik maaşları sorunu artık sadece emeklilerin değil, gençlerin, işçilerin, toplumun tamamının sorunu hâline geldi.

Bu alanda güçlü bir sınıf mücadelesi hattı kurulabilir.

Emeklilik, yaşlılık değil, sınıfsal meselesidir. Bunu en iyi sol-sosyalist hareketler anlatabilir—yeter ki gerçekten halka dokunsunlar.

Miroğlu