TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ

Toplu iş sözleşme süreci nasıl başlar? Yasal mevzuatı mı, yoksa pratikte olanı mı bilmek istersiniz?

Sendikalar,

6356 Sayılı Yasanın 42. Maddesi uyarınca bir işyeri/işletmede toplu iş sözleşmesi yapmak için yetkili olduğuna dair çoğunluk tespitini Çalışma Bakanlığından ister. Bakanlık 6 iş gününde olumlu ya da olumsuz cevap verir. Eğer sendika çoğunluğu sağlamışsa işyerine de bilgi yazısı gider.

Çoğunluğa herhangi bir itiraz olmazsa, TİS yetkisi kesinleşir gelir. Ve sendika 15 gün içerisinde toplu iş sözleşme sürecini başlatır.

Yapılan toplu iş sözleşmeleriyle işçilerin ücretleri artar, sosyal haklarından ve çalışma koşullarından iyileşmeler, söz hakkı olur. Doğrudur.

Sendikalaşmak bu kadar kolaydır. Öncesinden ve sonrasında yaşanılanlar detaydır, önemsizdir.

Değildir...

Sendikaların eğitim uzmanları, üniversitelerin hocaları gazetelerin köşe tutucuları yazılarında, makalelerinde yada eğitimlerinde sadece yasal mevzuatı anlatırlar. Ancak yasal mevzuat kadar etkili ancak patronların yasal olmayan uygulamalarından söz etmezler. Sendika eğitim uzmanları sendikacıların istediğini anlatır ya diğerleri neden söz etmez?

İşte o söz edilmeyen uygulamalar sonucunda işçiler, hak kayıplarını sendikalardan dolayı yaşadığını düşünür. Öyleyse, sendikalaşmak, örgütlenmek kötüdür.

Evet, işçiler açısından sonuç tamda buraya gelir.

Toplu iş sözleşmesi öncesindeki süreci anlatmadan, sonrası anlatılanları hepsi eksiktir. İşçilerin yasal süreci bilmesi kadar yasal olmayan pratikte yaşanılanları da bilmesi gerekir ki ona karşı mücadele edebilsin.

Yasal olmayan pratikler nelerdir?

İşçiler sendikalaşmaya başlayınca, işten atılabilir, baskı görebilir.

Bu bir sınıf mücadelesidir. Patronlar, işçilerin yasal hakları da olsa güle oynaya vermezler.

İşçilerin örgütlenmesinden haber alan işveren, işkolunu değiştirip örgütlenmenin tamamen önünü kesebilir. Böyle bir durumda toplu iş sözleşme süreci zaten başlayamaz.

Yada işçilerin kendi iradeleriyle seçtikleri sendikaların yerine, kendisinin icazetiyle hareket edecek sendikalarla TİS yapmanın arayışına girebilir. Bu anlamda hazır bekleyen sendika ve sendikacılar boldur. İşçilerinde buna hazır olması gerekir.

Haydi sendika çoğunluğu sağladı diyelim.

İşyeri çoğunluğa, tespitin eline ulaştığı andan itibaren 6 iş gününde itiraz edebilir. İtiraz mahkemede yıllarca sürebilir. Yasaldır. Anlatmazsan olmaz. İyi bir örgütlenme ile itirazın önüne geçilebileceğini yada mücadele ile itirazların geri çekilebileceğinin de anlatılması gerekir.

Grev aşamasında grev yasaklanabilir.

Grev süresinde, işveren grevdeki işçilerin yerine yasak olmasına rağmen yeni işçilerle işini sürdürebilir.

İşveren işyerinin yerini değiştirerek faaliyetine devam edebilir. Tüm bunlar hak gaspıdır. Bu hak gasplarına karşı mücadele edebileceğini ve de mücadele edilmesi gerektiğini işçiler bilmelidir.

İşçilerin bilmesi gereken sadece bunlar mı? Hayır.

Olumsuzluk yada karamsarlık yaymak değil amacım.

Sendikaların eğitim uzmanları, üniversitelerin hocaları, gazetelerin köşe tutucuları makalelerinde, yazılarında ya da eğitimlerinde yapılan sözleşmelerin içeriği ve uygulamaları hakkında söz etmezler. Onlara göre yapılan tüm sözleşmeler tarihidir, iyidir. Kötü sözleşme yoktur. Yalandır, olanı, olabilecekleri yok saymak işçileri aldatmaktır. Ancak onlar kanuni hakları sözleşme ile kazanılmış hak gibi anlatmayı tercih ederler.

İyi bir sözleşme kanunların verdiği hakların üzerinde yeni haklar almaktır, ama bu söylemi hiçbir uzman anlatmaya yanaşmaz.

Toplu iş sözleşmesi ile ilgili dile getirilmeyen konuların başında şunlar gelir.

Uygulanmayan, uygulanamayan sözleşmeler.

Bu uygulanmayan sözleşmelerle işçilerin hareket edemez hale getirilmesi. Başka sendikalara geçememesi.

Sendikalar, toplu iş sözleşmesi görüşmelerine işçi temsilcilerinin katmamaları

İşçilerden habersiz yapılan sözleşmeler.

Özellikle Son dönemlerde sendikaların, satış sözleşmeleriyle birbirleriyle yarışması.

Toplu iş sözleşme taslağının, imzalanan toplu iş sözleşmesi arasındaki farkların büyük oluşu.

Sendikaların yapmış olduğu sözleşmelere itiraz eden, tepki gösteren işçilerin varoluşu.

İşçilerin sendikalarının yapmış olduğu sözleşmeye itiraz ettiği için işten atılmalarını, hem patron hem de sendika tarafından baskıya uğraması.

Ve toplu iş sözleşmesi ve sendikaların itibarsızlaştırılması.

Tüm bu olumsuzlukları anlatmadıkları için uzmanlar işçilerin iyi bir sözleşme yapmaya ya da kötü bir sözleşmeye karşı mücadele etmelerine yönelik hiçbir önerileri de olmaz.

Ki onların uzmanlıkları kağıt üzerinedir. Mücadeleyi bilmezler. Bu mücadeleyi bilmeyenler sarı sendikacılara yol gösterirler.

Ve onlar anlatmaz. Sarı sendikacılığa ve parababalarının işçi düşmanlığına karşı mücadelenin varlığını. Mücadele hep vardır.

Bir anı.

Üniversite de çalışma ekonomisi bölümünde yüksek lisans yapmak isteyen bir öğrenci anlatmıştı.

Mülakat sınavında,

"TİS sürecini anlatır mısın?" sorusunu sormuş hoca.

Bende, "Yasal mevzuatı mı, pratikte olanı mı anlatayım" diye sordum hocaya.

"Hoca, ikinci bir soru daha sormadı." dedi...

Miroğlu