SENDİKALAR HAKKINDA EN ÇOK SORULAN SORULAR

SENDİKALAR HAKKINDA EN ÇOK SORULAN SORULAR

Sendikaya üye olmak Anayasa’nın 51. maddesiyle güvence altına alınmış temel bir haktır.

Hiçbir işveren, hiçbir yönetici veya kurum işçiyi sendikaya üye olduğu için cezalandıramaz, baskı yapamaz, işten çıkaramaz.

Sendikal haklar, hem Anayasa hem de 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile korunmaktadır.

Ancak, bu hakların olduğunu bilmek önemli değildir önemli olan bu hak için mücadele edebilmektir. Çünkü hiçbir patron işçiye mücadele etmeden 'sendika sizin hakkınız' diyerek hakkınızı vermiyor.

Şimdi sorulara geçelim.

1. Sendika nedir? Ne işe yarar?

İşçilerin haklarını korumak, geliştirmek ve toplu sözleşme yapmak için kurulan örgüttür.

2. Sendikaya üye olmak yasal mı? İşveren engel olabilir mi?

Evet, tamamen yasaldır. İşverenin baskı yapması suçtur.

3. Sendikaya üye olduğumu işveren görür mü?

Hayır. Üyelik e-Devlet üzerinden gizli yapılır, işveren üyeleri göremez.

4. Sendika aidatı ne kadar?

Genellikle brüt ücretin %1’i oranındadır ve maaştan kesilir.

5. Aidat oranı sabit midir? Sendikalar düşürebilir mi?

Evet, sendikalar aidat oranını düşürebilir.

Kanundaki %1 oranı bir üst sınırdır.

Sendikalar tüzüklerine göre aidatı:

%1’in altına indirebilir,

Sabit bir rakam yapabilir,

Hatta bir günlük brüt asgari ücret olarak belirleyebilir.

Bu tamamen sendikanın genel kurul iradesine bağlıdır.

6. Sendikaya üye olursam işten çıkarılır mıyım?

Yasal olarak çıkarılamaz. Sendikal nedenle çıkarılırsa işçi hem tazminat hem diğer haklarını alır.

7. Sendikal nedenle işten atılan işçinin hakları nelerdir?

Sendikal tazminat (çoğu durumda 12 aya kadar ücret),

Boşta geçen süre ücreti,

İşe iade davası,

Mahkeme kararıyla yüksek tazminatlar.

8. Toplu iş sözleşmesi (TİS) ne sağlar?

Ücret artışı, ikramiye, sosyal haklar, iş güvencesi ve çalışma koşullarında iyileştirme sağlar.

9. Sendika ne zaman TİS yapabilir?

Sendika işyerinde çoğunluğu sağladıktan sonra Bakanlığa başvurur.

Bakanlık genelde 15 gün içinde yetki tespitini açıklar.

İşverenin itiraz süresi 6 iş günüdür.

İtiraz yoksa Bakanlık 6 gün içinde yetki belgesini verir.

Yetki belgesi geldikten sonra TİS görüşmeleri başlar.

10. Sendika çoğunluğu nasıl hesaplanır? (İşyeri – İşletme farkı)

A) İşyeri çoğunluğu:

Tek bir işyerinde TİS için gerekli çoğunluk:

İşyerindeki işçilerin %50+1’i,

İşkolunda %1 barajının aşılması.

B) İşletme çoğunluğu:

Birden fazla işyerinin bir işletme olarak kayıtlı olması durumunda:

Toplam işçi sayısının %40’ı,

İşkolu barajının aşılması.

C) Ayrımı kim belirler?

Bakanlık, SGK işyeri kayıtları ve işverenin organizasyon yapısı üzerinden belirler. Yanlış tespitlerde sendika itiraz ederek çoğu kez davayı kazanır.

11. Grev nedir?

TİS sürecinde anlaşma olmazsa işçilerin işi toplu bırakmasıdır.

12. Grevde maaş ödenir mi?

İşveren ödemez. Sendika grev ödeneği verir.

13. Grevde işveren başka işçi çalıştırabilir mi?

Hayır. Grevdeki işçinin yerine işçi almak yasaktır.

14. İşyeri sendika temsilcisi ne yapar?

İşçilerin haklarını korur, TİS’in uygulanmasını takip eder.

15. İşveren sendikaya karşı baskı yaparsa ne olur?

Bu suçtur. İşçi sendikal tazminat davası açabilir.

16. Sendikadan istifa nasıl yapılır?

E-Devlet üzerinden anında yapılabilir.

17. Sendikalar siyasi olabilir mi?

Sınıf çıkarları gereği siyaseten tutum alabilirler; ancak partizan olamazlar.

18. Sendikalar neden güçsüz?

Örgütsüzlük, işveren baskısı, sendikal bürokrasi ve işçilerin yeterli bilgiye sahip olmaması nedeniyle.

19. Dayanışma aidatı nedir?

Sendika üyesi olmayan işçinin TİS’ten yararlanmak için ödediği aidattır.

20. Aynı işkolunda işyeri değiştirirsem üyeliğim devam eder mi?

Evet, aynı işkolunda devam ediyorsanız üyeliğiniz düşmez.

Ve en önemli soru;

21. Sendika bize sahip çıkar mı? Yada sendika bizi satar mı?

Bu sorunun cevabı 22. sorunun cevabının içinde..

22. Sarı sendikacılıkla sınıf sendikacılığı ayrımı nedir?

Sarı sendika, işverenle uyumlu çalışan, işçilerin örgütlenmesini zayıflatan, mücadele ve grev kültüründen uzak duran sendika anlayışıdır. İşçiden çok işverenin çıkarlarını önceleyen, pasif ve uzlaşmacı yapıdadır.

Sınıf sendikacılığı ise işçi sınıfının bağımsız çıkarlarını savunan, taban örgütlülüğünü esas alan, mücadeleyi, dayanışmayı ve işçilerin haklarını geliştirmeyi temel alan sendikal anlayıştır. Sermaye karşısında işçi sınıfının tarafında konumlanır.

23. İşçi bu ayrımı nasıl yapacak?

İşçinin bu ayrımı yapması aslında çok basit:

Bilgiye ulaşmak artık çok kolay.

Üye olmak istediği sendikanın adını Google’a yazdığında;

Daha önce eylem yapmış mı,

Direnişleri desteklemiş mi,

Toplu sözleşme başarıları var mı,

İşçiler onun hakkında ne söylüyor,

İşverenle nasıl bir ilişkisi var,

hepsi birkaç dakikada karşısına çıkar.

Kısaca:

İşçi internette 5 dakikalık bir araştırmayla sendikanın sarı mı yoksa sınıf sendikacılığı çizgisinde mi olduğunu rahatlıkla görür.

Miroğlu